یک بار برای همیشه از شر نشخوار فکری خلاص شوید !

• یک بار برای همیشه از شر نشخوار فکری خلاص شوید !

تا به ‌حال به نشخوار فکری مبتلا شده‌اید؟ اصلا می‌دانید نشخوار فکری چیست و با ذهن و جسمتان چه کار می‌کند؟
خیلی از ما در طول زندگی به نشخوار فکری دچار می‌شویم و گاهی یک مسئله بسیار و پیش‌ پا افتاده و ساده را آنقدر در ذهنمان دوره می‌کنیم که تبدیل به یک چالش بزرگ و آزاردهنده برایمان می‌شود. نشخوار فکری می‌تواند به صورت یک بیماری روحی بروز کرده و شما را در زندگی فردی، اجتماعی و روابطتان با دیگران، با مشکلات جدی روبه‌رو کند.
در این مطلب از وبسایت بهشت زندگی قصد داریم درباره نشخوار فکری و علت و نشانه‌های مهم بروز آن صحبت کنیم. اگر احساس می‌کنید که به نشخوار ذهنی مبتلا هستید و زندگی شما تحت تاثیر آن قرار گرفته است، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

• تعریف نشخوار ذهنی

نشخوار فکری اتفاقی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود به آن دچار می‌شوند. این حالت برای هر کسی به شکلی و در شرایط خاصی اتفاق می‌افتد و شدت آن متفاوت است. اما، به طور کلی نشخوار فکری در هر شرایطی که بروز کند و هر چقدر طول بکشد، ازاردهنده است و توانایی مختل کردن زندگی فرد را دارد.
بگذارید برای آنکه تعریف این حالت را بهتر درک کنید، مثالی بزنیم. تصور کنید در حال رفتن به جایی هستید و می‌خواهید از مترو استفاده کنید. هنگام سوار شدن به مترو به شکل ناخودآگاه و به دلیل ازدحام جمعیت، به شخص دیگری برخورد می‌کنید. شبیه به اینکه او را هول داده‌اید. آن فرد شروع به اعتراض می‌کند و شما با یک عذرخواهی به موضوع پایان می‌دهید.
اما، در تمام طول روز و گاهی در تمام طول هفته به آن اتفاق فکر می‌کنید. خودتان را سرزنش می‌کنید که چرا بی‌دلیل عذرخواهی کردم؟ چرا توضیح ندادم این کار از روی عمد نبوده؟ چرا آن فرد فکر کرد از قصد و به دلیل بی‌فرهنگی او را هول دادم و … .
در نشخوار فکری، فکرها پایان ندارند و هر چه بیشتر جلو می‌روید، میزان و شدت آن‌ها هم افزایش می‌یابد.
ما در طول روز به طور دائم در حال فکر کردن هستیم. این کار بخشی از روند طبیعی مغز ماست. اما زمانی که میزان و شدت افکار منفی و ناخوشایند، افزایش می‌یابد، به یک حالت آزاردهنده تبدیل می‌شود که روان شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بهترین تعریف از نشخوار فکری این است که « فکر کردن به یک مسئله، تا حدی که برای فرد بسیار آزاردهنده و دردناک شود، نشخوار فکری نامیده می‌شود. »

• علل نشخوار فکری

چرا من به تکرار سناریوها در ذهنم ادامه می دهم؟
شما سناریوها را به دلایل مختلف در ذهن خود تکرار می کنید، حتی اگر نمی خواهید. به عنوان یک انسان، این غیرعادی نیست که بخواهیم بفهمیم چرا اتفاقی به این شکل افتاده است یا بفهمیم که چرا چنین احساسی دارید. با پخش مجدد سناریوها در ذهن خود، سعی می کنید بفهمید که در کجا ممکن است همه چیز اشتباه پیش رفته باشد یا چه کاری می توانید در آینده انجام دهید تا از تکرار آن جلوگیری کنید.ممکن است به عنوان راهی برای کنار آمدن، سناریوها را به طور مکرر در ذهن خود تکرار کنید. ممکن است باعث تسکین موقتی اضطراب یا افسردگی شود زیرا احساس می کنید هر چه بیشتر آن را درک کنید، بهتر می توانید آن را در آینده تغییر دهید. با این حال، افکار نشخوار کننده اغلب به چرخه های ناسالمی منجر می شوند که سلامت روان شما را بدتر می کند.
بازپخش سناریوها و رویدادهای منفی در ذهنتان، بارها و بارها، می تواند شما را در وضعیت ذهنی مضری نگه دارد، چه بخواهید چه نخواهید.

• دلایل نشخوار فکری چیست؟

نشخوار فکری به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد و عموما کسانی که یکی از این دلایل را تجربه کرده‌اند، با این حالت روبه‌رو می‌شوند. مهم‌ترین دلایل نشخوار فکری موارد زیر هستند:
• افسردگی
• اضطراب
• فوبیاها
• اختلال وسواس فکری عملی
• رویدادهای استرس زا
• رویدادهای آسیب زای زندگی
و…..
محرک های هر کسی متفاوت است.
برخی از افراد ممکن است نشخوار فکری ناشی از استرس های رایج و روزانه را تجربه کنند. برای دیگران، ممکن است یک شخص، مکان یا چیزی باشد که ممکن است تجربیات استرس زا یا آسیب زا را یادآوری کند.
مهم است که محرک های خود را یاد بگیرید تا بتوانید راه های مقابله موثر با آنها را بیاموزید.

– سابقه ترومای روحی یا ضربه جسمی

عموما کسانی که ضربه و ترومای روحی و جسمی را تجربه‌اند بیش از دیگران به نشخوار فکری می‌شوند. در واقع می‌توان گفت، مشکلات روحی منجر به این حالت و فکر کردن مداوم به پیشامدها می‌شوند. این مورد را می‌توان در موارد زیر جست‌وجو کرد:

• از دست دادن عزیزان و به‌ویژه والدین
• جدایی و طلاق
• تصادف شدید
• وقوع حوادث طبیعی
• قرار گرفتن در معرض خشونت یا تجاوز
• شکست خوردن در یک رابطه عاطفی
و …

– وجود عوامل استرس‌ زایی که قابل کنترل نیستند

بسیاری از اتفاقات در زندگی هر کسی وجود دارد که قابل کنترل نیستند اما حجمی از فکرهای ناخوشایند و منفی را به فرد منتقل می‌کنند. این مورد در اتفاقاتی مانند مسائل زیر بروز می‌کنند:

• بیکاری
• ناامنی شغلی
• ناامنی اجتماعی
و …

– عدم موفقیت در انجام کارها

یکی دیگر از عمده‌ترین دلایل نشخوار فکری عدم موفقیت در کارهاست. اکثر افرادی که در انجام یک کار یا فعالیت شکست می‌خورند و یا در سطح مورد نظر خود در آن موفقیتی به دست نمی‌آورند، به نشخوار فکری دچار می‌شوند.

– کمالگرایی

یکی دیگر از علل به‌وجود آورنده نشخوار ذهنی کمالگرایی است. افرادی که به شدت کمالگرا هستند و در هر چیزی ایده‌آل‌ترین حالت را می‌خواهند، بیش از دیگران به نشخوار فکری مبتلا می‌شوند. این افراد به طور مداوم به چرایی کم‌کاری، کند جلو رفتن کارها یا درست انجام نشدن آن‌ها فکر می‌کنند.
این کار در حالت‌های شدید، به یک خستگی روحی و فروپاشی روانی منجر می‌شود که گاهی فرد را درمانده می‌کند.

– عزت نفس پایین

عزت نفس پایین از دیگر عواملی است که نشخوار فکری را در دیگران به وجود آورده یا آن را تقویت می‌کند. کسانی که عزت نفش پایینی دارند و درباره ارزشمندی خود دچار تردید هستند، دائما کارهای خود را مرور می‌کنند و در ادامه گاهی به سرزنش خودشان هم مشغول می‌شوند.

نشخوار فکری چه ارتباطی با سایر مشکلات روانشناختی دارد؟

نشخوار ذهنی با بخش قابل توجهی از مشکلات روانشناختی در ارتباط است و می‌توان گفت بعضی از این مشکلات زمینه‌ساز بروز نشخوار فکری هستند. به زبان ساده برخی از مشکلات رواشناختی به عنوان یک نقطه شروع مهم برای بروز نشخوار ذهنی عمل می‌کنند. از جمله این موارد باید به مشکلات زیر اشاره کرد:

– اضطراب

یکی از مهم‌ترین مشکلات روانشناختی که به عنوان یک تقویت‌کننده برای نشخوار فکری مطرح می‌شود، اضطراب است. افراد دارای مشکلات اضطرابی به واسطه مشکل خود، همیشه منتظر رخ دادن یک حادثه ناخوشایند هستند. بنابراین به طور مداوم به اسکن و بررسی ذهن خودشان روی می‌آورند و در طول روز نشخوار فکری را انجام می‌دهند.

– افسردگی

یکی دیگر از مهم‌ترین تقویت‌کنندگان نشخوار ذهنی افسردگی است. فردی که به افسردگی مبتلاست، افکاری مبنی بر ناامیدی، خودتخریبی و پوچی دارد. به همین دلیل نشخوار فکری هم در او بروز پیدا می‌کند و می‌توان از افسردگی به عنوان یکی از نقاط شروع نشخوار فکری یاد کرد.

– اختلال وسواس اجباری یا OCD

اختلال وسواس اجباری یا همان OCD نوعی مشکل روانشناختی است که فرد با حمله‌های فکری روبه‌رو می‌شود و برای از بین بردن این حالات، به کارهای خاصی روی می‌آورد. این کارها به صورت یک اجبار روانی و به صورت مکرر انجام می‌گیرند تا آرامش روانی را برای فرد ایجاد کنند.
در افرادی که با اختلال وسواس اجباری نشخوار فکری درباره درست یا کامل انجام دادن کارها زیاد بروز می‌کند.

– انواع فوبیا

فوبیا نوعی ترس شدید است که درباره موارد خاصی در افراد ایجاد می‌شود. این مورد، فرد را به افکار افراطی درباره ترس‌های خود وادار می‌کند و حجمی از فکرهای ناخوشایند را به او تحمیل می‌کند. به همین دلیل می‌توان فوبیاها را هم به عنوان عواملی برای تقویت یا بروز نشخوار ذهنی معرفی کرد.

نمونه های نشخوار فکری

افکار نشخوار کننده برای همه یکسان نیستند و می توانند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت به نظر برسند.
چیزی که شما در مورد آن نشخوار می کنید ممکن است مخالف چیزی باشد که شخص دیگری درباره آن نشخوار می کند.
برای یک نفر، ممکن است به این معنا باشد که دائماً مکالمه ای را که با شخصی در ذهن خود داشتید، تکرار کنید. احتمالاً درگیری وجود داشته است یا آن شخص چیزهای آزاردهنده ای گفته است.
این کلمات ممکن است دائماً در ذهن شما تکرار شوند زیرا سعی می کنید بفهمید چرا این چیزها گفته شده یا فکر می کنید چه کار اشتباهی انجام داده اید.
شخص دیگری ممکن است در مورد یک رویداد آینده نشخوار کند. آنها ممکن است در مورد رفتن احساس اضطراب کنند، ممکن است نخواهند کسی را ببینند که آنجا خواهد بود، یا سعی می کنند مطمئن شوند همه چیز عالی است و همانطور که می خواهند پیش می رود.

اثرات بلند مدت تفکر نشخوارکننده چیست؟

می تواند اثرات طولانی مدتی بر سلامت جسمی و روانی شما داشته باشد.
باعث ناراحتی و یک مارپیچ منفی تفکر شود، بلکه می تواند تأثیرات ماندگاری بر بدن و ذهن شما نیز داشته باشد.
نشخوار فکری می تواند به شرایط سلامت روانی مانند استرس و اضطراب کمک کند و آن را بدتر کند.
همچنین می تواند بر عادات غذایی فرد تأثیر بگذارد که می تواند منجر به سوء تغذیه یا تغییر وزن شود.
ابن افکار همچنین می توانند بر ندگی خانه یا مدرسه فرد را تحت تاثیر قرار دهد. عملکرد خوب زندگی را بسیار دشوار می کند زیرا ذهن شما درگیر افکار منفی بی پایان است.

عوارض نشخوار فکری

اثرات نشخوار فکری چیست؟
برخی از رایج ترین اثرات نشخوار می تواند شامل موارد زیر باشد:
• بدتر شدن شرایط سلامت روان
• خلق و خوی منفی
• افزایش خطر رفتارهای مضر مانند سوء مصرف مواد، عادات غذایی نادرست
• خطر فشار خون بالا
• خواب ناکافی

نشخوار فکری و ذهنی با تاثیرات گوناگونی روی افراد همراه است که در حالات شدید آن می‌تواند بسیار آزاردهنده و حتی خطرناک باشد. ازجمله مهم‌ترین تاثیر نشخوار فکری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– استرس

اولین تاثیر این افکار، ایجاد و بروز استرس است. زمانی که فرد به نشخوار فکری مبتلا می‌شود، انواع فکرهایی که در ذهن او مجال خودنمایی پیدا می‌کنند، به ایجاد استرس منجر می‌شوند و هورمون کورتیزول را در بدن ترشح می‌کنند.
به همین علت اگر به افرادی که دچار نشخوار فکری هستند نگاه کنید، استرس را در آن‌ها می‌بینید.

– افکار خود تخریبی

نشخوار فکری به خودتخریبی فرد منجر می‌شود. همانطور که اشاره کردیم، عدم وجود عزت نفس در فرد، باعث ایجاد نشخوار فکری می‌شود. این نشخوار فکری در ادامه به ایجاد خودتخریبی، احساس سرخوردگی و حس بد نسبت به خود منجر می‌شود. این سیکل باطل به طور مداوم در زندگی فرد تکرار می‌شود و در بسیاری از موارد او را در چاهی از احساسات منفی رها می‌کند.

– کاهش کنشگری

تحقیقات نشان می‌دهد که همچین افکاری باعث کاهش چشمگیری کنشگری فرد و انجام فعالیت می‌شود. بنابراین زمانی که به نشخوار فکری مبتلا می‌شوید، جز اینکه به این روند ادامه دهید و قادر به انجام هیچ کاری برای رهایی از آن نباشید، روی نمی‌آورید.

– ابتلا به فشار خون

مهم‌ترین اثر جسمی نشخوار فکری فشار خون بالاست. فشار خون بالا نیز یکی از منابع مهم ابتلا به انواع بیماری‌هاست. به همین دلیل بهتر است اگر به نشخوار فکری دچار هستید، هر چه زودتر برای برطرف کردن و کاهش آن اقدام کنید.

راه‌های کاهش نشخوار فکری

همانطور که تا اینجا اشاره کردیم، نشخوار فکری اتفاقی است که روند زندگی طبیعی شما را با اختلال مواجه می‌کند و آرامش روانی‌تان راه به خطر می‌اندازد. بنابراین بهتر است پیش از شدت گرفتن این افکار و ایجاد فروپاشی روحی، راهکارهای کاهش آن را اجرایی کنید.
بهترین راه های کاهش نشخوار فکری را می‌توان در موارد زیر دید:

– یادآوری این موضوع که اتفاق رخ داده و تمام شده یا غیر واقعی است

نشخوار فکری عموما درباره موضوعاتی اتفاق می‌افتد که رخ داده و تمام شده‌اند و یا فقط در ذهن شما اتفاق می‌افتند!
بنابراین هر زمان که به نشخوار فکری روی آوردید، به خودتان یادآوری کنید که این افکار غیراقعی یا تمام‌ شده هستند. در این شرایط خودتان را به کار دیگری که نیاز به تمرکز دارد مشغول کنید. از آنجایی که مغز به طور طبیعی قادر به انجام دو فعالیت با تمرکز بالا نیست، شما را از افکار مزاحم دور می‌کند.
در این مسیر و برای رهایی از نشخوار فکری می‌توانید به تمرین‌های ذهن‌آگاهی و مدیتیشن روی آورید.

– نوشتن همه افکار روی کاغذ

یک بار برای همیشه تمام افکار مزاحم را روی کاغذ پیاده کنید. خجالت نکشید و هر چیزی را که به ذهنتان می‌آید یادداشت کنید. حتی اگر احساس ترس، اضطراب و استرس داشتید این کار را ادامه دهید و در جایی که احساساتتان تحریک شد، گریه کنید.
سپس کاغذی را که همه احساساتتان روی آن نوشته شده، با پاره کردن، به قطعه‌های کوچکی تبدیل کنید و یا آن‌ها را بسوزانید.
به این صورت هر زمان که نشخوار فکری به سراغتان می‌آید، به خاطر می‌آورید که همه آن افکار را یک بار نوشته و سوزانده‌اید. بنابراین چیزی که از بین رفته دیگر وجود ندارد و فکر کردن به آن بی‌معنی است. این راهکار به شما کمک می‌کند که میزان نشخوار فکری خودتان را به حداقل برسانید و رفته‌رفته آن را از بین ببرید.

– روان درمانی را انتخاب کنید

عموما همه ما در برخورد با مشکلات، به سراغ افراد متخصص در آن زمینه می‌رویم تا مسئله را به‌خوبی حل کنیم. برای مثال زمانی که ماشین شما خراب می‌شود، ترجیح می‌دهید آن را به یک تعمیرکار خودرو نشان دهید تا اینکه خودتان برای درست کردنش اقدام کنید. در این باره شما هم میتوانید به کسی که در این زمینه متخصص هست مراجعه کنید و خود را بیشتر بشناسید در این راه شما حتی بیشتر به خودباوری خواهید رسید و بیشتر به اصلاح خود پی میبرید.
برای درمان و بهبود مشکلات روانشناختی هم نیاز به فرد معتمد و متخصصی دارید که در این زمینه به شما کمک کند. بنابراین از اهمیت و تاثیر روان درمانی برای کاهش نشخوار فکری و علائم آن غافل نشوید. به خاطر داشته باشید که روان درمان مسیری است که باید برای رسیدن به نتیجه آن صبور باشید و استمرار در آن را از یاد نبرید.

چه زمانی جهت درمان نشخوار فکری برای مراجعه به روان درمانگر مناسب است؟

به پزشک یا یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید اگر:
• دائماً تکرار می‌شود و بر زندگی شما تأثیر منفی گذاشته است.
• مجبور هستید برای رهایی از دست افکار تخریب کننده، کارهای عجیب و غیرمعمولی انجام دهید.
• شما یک بیماری روانی از قبل تشخیص داده شده دارید و با نشخوار فکری، علائم بیماری شما تشدید شده است.
• شامل افکار خودکشی یا خود آزاری است.

جمع‌بندی

نشخوار افکار بسیار آزاردهنده است و می‌تواند سلامت جسمی و روانی ما را به خطر بیندازد. این حالت، می‌تواند به بیماری‌هایی مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی ختم شود. می‌توانید برای رهایی و درمان این افکار، کارهایی مانند منحرف‌ کردن ذهن و تقویت مهارت حل مسئله را امتحان کنید، اما به یاد داشته باشید که در صورت تشدید یا ادامه یافتن نشخوار فکری، حتماً به پزشک مراجعه کنید.